Sudanlı Çocuk Bombalar Altında Nasıl Yaşıyor?

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki savaşın patlak vermesinden 70 gün sonra, Sudan'da çatışmaların artması, boyutu tahmin edilemeyen bir sağlık felaketi tehdidi oluşturuyor.

Sellerin ve sağanak yağışların neden olduğu salgın korkularının ortasında binlerce aile hâlâ ciddi gıda kıtlığı çekiyor ve çatışma bölgelerinde sağlık tesislerinin üçte ikisi hizmet dışı.

Şiddetli çatışmalar, insani yardıma şiddetle ihtiyaç duyan yaklaşık 25 milyon insanın veya ülke nüfusunun yarısından fazlasının acısını şiddetlendirdi.

Sudan şu anda silahlı çatışma ve kötüleşen ekonomiyle ortaya çıkan, milyonlarca kişinin yerinden olmasına ve gelir kaynaklarının kaybına yol açan çifte bir felaketle karşı karşıya.

Birleşmiş Milletler'e göre 13 milyondan fazla çocuğun da hayat kurtaran hizmetlere ihtiyacı var.

Küresel uyarılar

Bu arada Dünya Sağlık Örgütü, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında Nisan ortasından bu yana devam eden çatışmalar nedeniyle kötüleşen insani durum ışığında Sudan'da artan hastalık ve salgın yayılma riski uyarısında bulundu.

Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed el-Munzari, "Doktorların ve sahadaki çalışanların krizin sonuçlarıyla başa çıkma konusunda gösterdiği cesaret ve özveriye rağmen Sudan'daki sağlık sektörü büyük zarar görüyor. Geçtiğimiz dönemdeki çatışma, bin 81'den fazla ölüme ve yaklaşık 11 bin 714 yaralanmaya varan insan kayıplarıyla sonuçlandı" ifadelerini kullandı.

Dünya Sağlık Örgütü'nün bölge direktörü, insani durumun kötüye gitmesindeki son gelişmeleri ve salgın hastalıkların yayılma korkusu olduğunu belirledi.

Direktör, "Sudan bulaşan hastalıkların veya taşıyıcıların, özellikle sıtmanın veya kızamık gibi salgınların yayılma risklerinin artması konusunda büyük endişeler olduğuna" atıfta bulundu.

Munzari, "Büyük ölçüde azalan tıbbi malzemeler ve sağlık sektörü çalışanlarının ülke dışına kaçışına ek olarak yağmur mevsimi, nüfusun yer değiştirmesi ve güvenli içme suyuna sınırlı erişim gibi çeşitli faktörlerin birleşimi nedeniyle bu veya diğer hastalıkların komşu ülkelere bulaşmasından korkuyoruz" dedi.

Koordinasyon zorlukları

Sudan Sağlık Bakanı Heysem Muhammed İbrahim bölgesel ve uluslararası kuruluşların çabalarına ve başkent Hartum'dan gelenlere gerekli ihtiyaçların ve tıbbi hizmetlerin sağlanmasındaki hızlı müdahaleye övgüde bulundu.

İbrahim, Federal Sağlık Bakanlığı tarafından tavsiye edilen temel ihtiyaçların sağlanması gereği çağrısında bulundu.

Ayrıca İbrahim, açıklamalarında şu ifadelere yer verdi:

Ülkenin içinde bulunduğu mevcut koşullar ışığında sağlık sektörünün karşı karşıya olduğu en önemli zorluk, çevreyi ve halk sağlığını etkileyen yaklaşık iki milyon vatandaşın Sudan içinde yerinden edilmesinin yanı sıra, devlete ağır bir yük haline gelen sağlık kurumlarının işletilmesi.

Sudan Sağlık Bakanı, ilgili kuruluşlar ve bakanlıklar arasında tam koordinasyon ve vatandaşlara temel hizmetlerin sağlanması için birleşik bir çalışma formülü üzerinde anlaşmaya varıldığını vurgulayarak, ülkenin karşı karşıya olduğu zorlukların üstesinden gelmek için hızlı müdahale ve destek çağrısında bulundu.

Tam çökme

Dünya Sağlık Örgütü, Doğu Akdeniz bölgesinde sıtmadan kaynaklanan ölümlerin yüzde 61'inin bu ülkede kaydedildiğini belirttiğinden, sıtma Sudan'da her yıl çok sayıda can alıyor.

Epidemiyoloji alanında uzman doktor olan Amir Muhammed Hasan konuyla ilgili açıklamasında, "Sudan'daki sağlık sektörü, hastalıkları teşhis etmek veya hastaları etkili bir şekilde tedavi etmek için yeterli fondan yoksun. En büyük hükümet harcaması tıbbiye yerine güvenlik hizmetlerine ayrıldı ve başkent Hartum'daki hastaneler çökme noktasına ulaştı. Kuşatma ve sürekli bombalama nedeniyle eczanelerin kapanması sonucu ilaçların tükenmesinin yanı sıra geceler dahil iki aydan fazla üst üste çalışan sağlık personelinin yorulması da cabası" dedi.

Hasan, kırılgan ve tükenmiş bir sağlık sisteminin ışığında bu yılın sonbaharında sağlık sektörünün çökeceği konusunda uyarıda bulundu.

Özellikle ülkenin ekonomik koşulları ve kaynakların kıtlığı, salgın hastalıkların yayılmasına katkıda bulunan çevresel zarara sebep olmasının yanında vatandaşların sefaletini katladığından böyle bir durum öngörülüyor.

Ayrıca, büyük ölçüde azalan tıbbi malzeme ve hastanelerin Federal Sağlık Bakanlığı'nın veri tabanına bağlı olmaması nedeniyle milyonlarca kişinin Sudan bölgelerine göç etmesinden sonra bu söz konusu zarar ve sefalet arttı.

Epidemiyolog, "Her ikisinde de ortak payda, savaşın bıraktığı kötü çevresel durumun yanı sıra gıda güvensizliğinden kaynaklanan sivrisineklerin üremesi olduğundan sıtma ve kızamık gibi su veya taşıyıcı kaynaklı hastalıkların yayılacağını" öngördü.

Hasan açıklamalarına şöyle devam etti:

Kızamık oldukça bulaşıcı bir virüsten kaynaklanır ve Afrika kıtasındaki çocuklar arasındaki başlıca ölüm nedenlerinden biri. Bu hastalığın belirtileri döküntü, burun akıntısı, göz iltihabı, ateş ve öksürük. Yetersiz beslenen çocukların, özellikle de vitamin eksikliği çekenlerin, hastalığın şiddetli formundan muzdarip olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu unutmayın.

Kritik koşullar

İnsani yardım kuruluşları, gerekli yardımı sağlayamadıklarını sürekli olarak vurguluyorlar ve kamyonları ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki çapraz ateşte kaldığı için Sudan'ın çeşitli bölgelerine yardım ve ilaç taşıyamıyorlar.

Omdurman bölgesindeki vatandaşlardan Bedevi Muhammed Fadl, "Sudan halkı, musibetlerle bunaldıktan sonra savaş atmosferi ve trajedileriyle ilgili endişelerini henüz bitirmedi. Kader, ne olacağını tahmin etmek zor olsa da ülke tarihinin kritik bir aşamasında salgın hastalıklarla tehdit edilmesini istedi. Bununla birlikte, mevcut kritik insani koşullar ve vatandaşların güvenlik ve istikrarları için eninde sonunda ağır bir fatura ödeyeceği kıtlık ve sağlık felaketi uyarısında bulunan son derece karmaşık ekonomik ve yaşam koşulları ışığında geleceği okumak kolay" açıklamasında bulundu.

Fadl, ilaç, tıbbi malzeme ve kızamık salgınları için aşı stoklarının yanı sıra başkent Hartum'daki hastanelerin yüzde 70'inin hizmet dışı kalmasına ek olarak tıbbi personel sıkıntısı yaşandığına dikkat çekti.

Sudan vatandaşı, uluslararası kuruluşlara "durum kritik ve rahatsız edici bir durumdan başa çıkılması zor kronik bir felakete dönüşmeden önce acil iyileştirici ve önleyici müdahaleleri uygulayarak hızlı bir şekilde yanıt vermeleri" çağrısında bulundu.

Vatandaş, özellikle salgın hastalıklarla mücadele etmek için gerekli yetenek ve kaynakların eksikliği ışığında, hükümet ve uluslararası kuruluşların gerekli müdahalelerinde gecikme olması durumunda durumun kontrolden çıkacağı konusunda uyarıda bulundu.

Independent Arabia