Depremzedelere Uzanan Yardım Eli: Robotel!

Enkaz yığınlarının altından yaralı kurtulan çok sayıda kişi uzuvlarını kaybetti. İki dernek, uzuvlarını yitiren vatandaşlara el ve kol üretiyor. Gönüllülük esasına göre çalışan Robotel ve AID ürettikleri protezlerle yüz güldürüyorlar

Türkiye, tarihinin en büyük doğal afetlerden birini yaşıyor.

10 kenti etkileyen 2 büyük depremin ardından yurttaşların yaşamlarını sürdürebilmeleri birçok açıdan zor.

Psikolojik yıkımın yanında depremden yaralı kurtulanlarda uzuv kayıpları sıkça görülüyor.

Afetin yaşandığı ilk günden beri birçok yardım kuruluşu desteklerini sürdürüyor.

Bunlardan biri gönüllülük esaslı çalışmalar yürüterek uzuv kaybı yaşayan bireylere mekanik eller tasarlayan Robotel. Bir diğeri ise Uluslararası Doktorlar Derneği (AID).

İki mimar ve bir mühendis tarafından kurulan tasarım ajansının sosyal sorumluluk projesi haline dönüşen Robotel'in hikayesi, 3 boyutlu yazıcılarla telefon kılıfı, süs eşyası ve oyuncak yapmak yerine "insanlar için faydalı ne yapabiliriz" sorusuyla başlıyor.

"Benim oğluma da yapar mısınız?"

Robotel Dernek Başkanı Zeynep Karagöz, ilk el desteğini 2014 yılında matbaada çalışırken 4 parmağını kaybeden birine sosyal sorumluluk projesi kapsamında yaptıklarını söyledi.

İlk robot eli yaptıktan sonra asıl işlerine döndük ancak "Benim oğluma da yapar mısın?", "Benim öğrencime de yapar mısınız?" diye vakalar gelmeye başladığını söyleyen Karagöz, "Yoğun çalışmamıza rağmen 'hayır' diyemedik, birkaç el daha yaptıktan sonra 'Bu böyle olmayacak şehir dışındakilere yetişemiyoruz. Nasıl yapalım' derken sosyal medyadan çağrı yaptık ve gönüllü sayımız arttı ardından bir gönüllü haritası kurarak onları organize ettik" dedi.

Çocuklara protez üretmenin maliyetli ve zorlu olduğunu ifade eden Karagöz, Robotel'in 2017'de tasarım firmasının bir sosyal sorumluluk projesi olmanın ötesine geçtiğini belirtti.

Karagöz, bu aşamadan sonra dernekleşerek 4 bine yakın gönüllüsünün desteğiyle bilek veya dirsek ekleminden hareket yapan temel kavrama işlemini gerçekleştiren parmakların ayrı ayrı hareket etmediği ama çocukların hayatını kolaylaştıran fonksiyonlar içeren mekanik eller yaptığını aktardı.

"Çocuklar eksik değil, güçlü hissediyor"

Özellikle çocukların mekanik eller sayesinde kendilerini iyi hissettiklerini dile getiren Karagöz, "Kol kaslarında erimeler, sağ beyin, sol beyin dengesiz büyüme sorunlarının dışında sosyo-psikolojik etkileri de oluyor. Bu elleri bütün dünyada çocukların hayran olduğu süper kahramanların temasında yaptığımızda çocuklar kendini eksik değil güçlü hissediyorlar bu duruma vesile olmak da bizi çok sevindirip gururlandırıyor" diye konuştu.

"Bugüne kadar 400'e yakın çocuğa el verdik" diyen Karagöz, "ama" ifadesini kullanarak şunları söyledi:

Bu '400 el' demek değil çünkü çocuklarımız büyüdükçe kimi 6 ayda, kimi senede bir veya kırıldığında zarar gördüğünde bu elleri yeniliyoruz. Dolayısıyla 400 çocuğa ulaşmış olsak da verdiğimiz el sayısı daha fazla."

"Medikal ekiplerle çalışarak onlara destek vereceğiz"

Mekanik el ve kol yapımında deneyimli olduklarını belirten Karagöz, uzuv kaybı yaşayan tüm vatandaşlara ulaşabilmek için web sitelerinde bir başvuru formu düzenlediklerini ancak protez ellerin takılabilmesi için medikal süreçlerin tamamlanıp yaraların iyileşmesi gerektiğini anımsattı.

Medikal değil tasarımcı bir ekip olduklarının altını çizen Robotel Dernek Başkanı Zeynep Karagöz, şunları kaydetti:

Daha önce yapmadığımız omuzdan çalışan modeller ve yetişkin elleri de üretmeye karar vererek tasarımcı arkadaşlarımız için bir gönüllü çağrımız oldu, 800'den fazla başvuru aldık. Bunların bir kısmından yüz yüze çalışabileceğimiz bir ekip kuracağız. Bildiklerimizi aktarıp sahada verimli çalışabilecek deneyimli bir takım kurarak süreci en verimli şekilde yürütmek istiyoruz. Eller haricinde bacak gibi alt uzuvlara da destek verme kararı aldık çünkü burada vücut ağırlığını da taşıyacağı için sadece üç boyutlu yazıcıdan çıkan ortez ve protezler kullanılamıyor daha karmaşık sistemler gerekiyor. Biz medikal bir ekip değil tasarımcı bir ekibiz, medikal ekiplerle birlikte çalışarak onlara üç boyutlu yazıcılardan çıkabilecek özel parçalar konusunda destek vereceğiz."

"2 ile 3 bin arası uzun kaybı olacağını tahmin ediyoruz"

Uluslararası Doktorlar Derneği (AID) de depremde uzun kaybı yaşayan bireylere protez desteğinde bulunacağını duyurdu.

Deprem bölgesinden İstanbul'a gelen depremzedeler için ortak çalıştıkları klinikleri bilgilendirdiğini aktaran AID Genel Başkanı Mevlit Yurtseven, "Tahmini 1 ay içerisinde Kahramanmaraş ve Hatay'a altyapısını hazırladıktan sonra birer atölye kurmayı düşünüyoruz. Özellikle protez bacaklar ve ona yardımcı olacak koltuk değneği, baston gibi araçları da üreteceğiz" ifadelerini kullandı.

Deprem kaynaklı bir uzvunu kaybeden insanların 2 ile 3 bin civarında olacağını tahmin ettiklerini kaydeden uzman doktor Yurtseven, "Kol bölgesinde çalışmak zor ama ayak da çok önemli, özellikle genç hastalarda çok daha rahat hareket edebiliyoruz. Protezi üretip takmakla bitmiyor. Protezin bakımı, tamiri ve yenilenmesi gibi süreçler var. O yüzden bir bütün halinde uzun süreli bir hizmet olması gerekiyor. Bu konuda da yeterince tecrübemiz var. Bir an önce faaliyete geçmek için hazırlıklarımızı tamamlıyoruz" diyerek sözlerini tamamladı.