Bu Nokta Hayatınızı Yönetiyor!

İnsanlar, adeta kusursuz makineler olarak dünyaya geliyor. Öyle ki, yalnızca bir işlevi hormon üretmek olan epifiz bezi, küçücük bir nokta olmasına rağmen insan bedeni için büyük bir görevi yerine getiriyor. Epifiz bezinde salgılanan hormon pek çok yaşamsal faaliyeti ve gelişimi direkt olarak etkiliyor. Beynin içindeki bu küçük nokta, merkez olduğu için görünemiyor. Ancak Fransız filozoflardan Rene Descartes bu bölgeyi öngörmüş ve burası için ‘ruhun tahtı’ tanımını yapmıştır. Günümüz modern tıbbı, epifiz bezini tanımlamış ve detaylarını açıklamıştır. 

Epifiz bezi nedir?

Epifiz bezi, beynin sağ ve sol loblarının birleşim noktasında bulunan epithalamus isimli bir alanın derinliklerinde bulunur. İngilizce adı pineal gland olan bu bölgenin adı, Latince çam kozalağı anlamında olan pinea kelimesinden gelmektedir. Çünkü eskiden bu bölgenin çam kozalağı boyutunda olduğu düşünülürdü ancak son yapılan çalışmalar bu bölgenin yalnızca bir bezelye kadar olduğunu ortaya koyuyor.

Epifiz bezi, yüksek oranda kalsiyum içerir ve duyuları kontrol eden talamus bölgesinin hemen üzerinde yer alır. Epifiz bezi, beynim tam orta noktasıdır. Bu nedenle radyologlar beyin görüntüsünün incelemesi sırasında bu beze bir nokta koyarak orta alanı tespit eder ve bu nokta üzerinden incelemeler yaparlar. Bu bezin asıl önemi ise salgıladığı hormon ve bu hormonun insan yaşamına etkileridir.

Epifiz bezi ne işe yarar?

Epifiz bezinin tek bir işlevi vardır. o işlev de hormon salgılamaktır. Salgıladığı hormon ise melatonindir. Bu hormon, uyku düzenini sağlayan hormondur. Salgılanan melatonin sayesinde insanlar, gündüz - gece ayrımı yapabiliyor, uyuyabiliyor, gelişebiliyor ve büyüyebiliyor. Salgılanan melatonin hormonu, insanın endokrin sistemini düzenler. Bununla birlikte direkt olarak üreme sistemini de etkiler ve cinsel gelişimi düzenler. Özellikle ergenlik dönemindeki gençlere düzenli uyku önerilmesinin nedeni budur. Elbette bu gelişim yalnızca ergenlikte olmuyor. Sağlıklı bir üreme sistemi için her zaman melatonin oranına dikkat etmek gerekiyor. 

Epifiz bezi ve sağlığa etkileri

Epifiz bezinde salgılanan melatonin hormonu, insanın doğa ile aynı olarak gece uyumasını ve gündüz de uyanık kalmasını sağlar. Düzensiz uyku, vardiyalı çalışma düzeni, jet-lag gibi doğal olmayan durumlarda melatonin salgılama akışı bozulur, bu sebeple farklı sorunlar ortaya çıkar. 

Göz ışığı görür, retina bu ışığın sinyalini hipotalamus bölgesine iletir, hipotalamus ise bu sinyali epifiz bezine iletir. Epifiz bezi bakar ki ortalık karanlık, melatonin salgılamaya başlar ama bakar ki ortalık aydınlık, hormon salgılama akışını durdurur. Bu nedenle gündüz uykuları kaliteli bir uyku olarak kabul edilmiyor. Sağlıklı bir yaşam için mutlaka gece uykusuna ihtiyaç var. 

Melatonin yeteri kadar salgılanmadığında neler olur?

Epifiz bezi yeterli melatonin salgılamadığında düzensiz uyku sorunu yaşanır. Bunun sonucunda da aşağıdaki durumlarla karşılaşılır:

- Devamlı uykulu olma hali
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Kusma
- Anormal rüyalar görme
- Çabuk öfkelenme
- Sinirlilik
- Huysuzluk
- Hafıza bulanıklığı
- Duyu organlarında hasar
- Anksiyete
- Migren
- Hipertansiyon
- Ülser
- Egzema
- Gece terlemesi
- Kolon başta olmak üzere farklı kanser türleri
- Cinsel sağlık sorunları
- Üreme sistemi sorunları

Bazıları ufak tefek sorunlar gibi görünebilir ancak hastalıkların adım adım yayıldığını unutmamak gerekiyor. Bir tanesi başladığı zaman diğerleri de beraberinde gelebilir.

Epifiz bezinin sağlıklı çalışması için ne yapmak gerekiyor?

Sağlıklı bir epifiz bezi için, en önemli şey uyku düzenidir. Her ortalama 7-8 saat kesintisiz bir uyku alınması gerekiyor. Günlük rutinlere göre uyku saatleri ayarlanmalıdır. 

Alarm ertelemekte oldukça sağlıksızdır. Yarı uyanık şekilde alarm erteleyip devam etmek uyku kalitesini büyük ölçüde etkiler. Alarm tam uyanılması gereken saate kurulmalı ve direkt uyanılmalıdır. Gözün algıladığı ışık ve uyku hali arasında denge kurulmuş olacaktır. 

Gün içinde yapılan 15 dakikalık yürüyüş, düzenli egzersiz, yoga ve meditasyon da zihni rahatlattığı için epifiz bezinin sağlığı için büyük önem taşır. Aynı zamanda alkol ve sigaradan uzak durmak, karbonhidrat ve şekerden kaçınmakta uyku kalitesini etkiler. Bu kurallara göre oluşturulan düzen sayesinde epifiz bezi sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirecektir. 

Epifiz bezi tarihsel süreçte biliniyor muydu?

Epifiz bezi dışarıdan görünen bir bölge değildir. Ancak rağmen ilk kez Antik Yunan’da yaşamış bir doktor ve filozof olan Galen’in yazılarında yer almıştır. Burada bahsedilen direkt olarak epifiz bezi olmasa da kafatasının içinde bulunan önemli bir noktadır. Günümüzdeki anlamıyla bilinir olması ancak 20. yüzyılda gerçekleşmiştir. Fakat 16. yüzyılda da bu bölgeden bahseden filozoflar vardır.

16. yüzyıl Fransız filozoflarından Rene Descartes, epifiz bezini ‘Bütün düşüncelerimizin olduğu yer.’, ‘Ruhun tahtı.’, Canlı ve saf bir alev.’ gibi cümlelerle tanımlamıştır. Hatta beynimizdeki atardamarları kastederek, ruhumuzun küçük hayvanlarını beslediğini ifade etmiştir.

Işık, göz, retina, epifiz bezi arasındaki bağlantı tarihin bazı dönemlerinde mistik ve ezoterik kabul edilmiştir. Bunun sebebi ışıkla uyarılan bir bölge olmasından kaynaklanır. Aynı zamanda epifiz bezi için ‘üçüncü göz’ tanımı da yapılıyor. Modern tıp ile birlikte bu düşünceler değişmiş ve epifiz bezinin ruh ya da zihinle alakası olmadığı ama çok daha önemli olan melatonin hormonunun kaynağı olduğu ortaya çıkarılmıştır.