Bağış Vaadi Verenlere Bir Ceza Verilebilir mi?

10 kentte büyük can ve mal kaybına neden olan 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin yaralarının sarılması amacıyla önceki gün (16 Şubat) "Türkiye Tek Yürek" bağış kampanyası düzenledi.

Kampanya kapsamında çok sayıda kişi ve kurum ciddi rakamları bağışlayacağını beyan etti. 

Yardım kampanyası için 9 milyonu aşan SMS gönderildi.

Toplamda 115 milyar 146 milyon 538 bin lira nakdi yardım toplandı.

Tabii ki bu paranın büyük bölümü henüz hesaba geçmiş değil. Bu bağışlanacağı beyan edilen miktar.

Türkiye'de geçmişte de televizyonlar kanalıyla benzer yardım kampanyaları gerçekleştirildi.

Birçok kişi ve kurum yetkilisi yayınlara bağlanarak ya da mesaj göndererek destek beyanlarında bulundu, belli rakamları telaffuz etti.

Ancak sonrasında kimi zaman bu vadedilen yardımların bir kısmı gelmediği durumlar yaşandı. 

Sözü verilmiş rakamın değil de bir kısmının bağışçılarca gönderildiğine dair iddialar da ortaya atıldı.
 

"Bağış yaptığını söyleyip rakamı göndermeyenleri aradım"

Habertürk TV'de çalıştığı dönemde Mehmetçik Vakfı için düzenlenen bir bağış organizasyonunda sunuculuk yapan gazeteci Özlem Gürses, dillendirilen bu iddialara bizzat tanıklık etmiş biri. 

Geçmişte yaşanılanı "yayın sırasında birçok kişi ve kurum yetkilisi arayarak farklı meblağlarda bağışta bulundu" diyerek hatırlatan Gürses, "Ancak birkaç gün sonra bu vadedilen bağışların gelmediğini öğrenince program yayınını açarak ödemeyen kişi ve kurumları tek tek arayarak verdikleri sözleri hatırlatma gereği duydum" dedi.

Ödenmemesi halinde ne olur?

Peki kişilerin yayına bağlanarak kamuoyuna vadettikleri bağışları ödemeleri zorunluluğu var mı? 

Duyurdukları bağışın tamamını ödememeleri veya bir kısmını ödemeleri durumunda cezai bir yaptırımla karşılaşma ihtimali söz konusu mu?

Vaatlerin yerine getirilmesi için hangi yollara başvurulabilir?

"Bağışı ödemeyene yasal yaptırım yok"

Avukat Gökhan Ahi, bu ve akla gelen sorulara cevap verdi. 

Ahi de gazeteci Özlem Gürses gibi geçmişteki bazı bağış kampanyalarında da kimi kişi ve kurumların vadettikleri paraların tamamını veya bir kısmını ödemediklerinin iddia edildiğini hatırlattı.

Benzer bir durumun olması halinde bu kişilere karşı bir yasal işlem başlatarak yaptırımda bulunma imkanının olmadığını ifade eden Ahi, "İster TV'de kamuya açık bir şekilde bağış vaadi verilsin isterse sözlü olarak duyurulsun, bağışlama sözünün geçerliliği yazılı şekle bağlanmıştır. Yani, bağışlayan ile bağış alacaklısının aralarında yazılı bir sözleşme yapmaları gerekir. Yazılılık koşulu sağlanmadığı için TV'de verilen bağış sözünün hukuki bir geçerliliği yoktur. Bağış sözünün tutulmaması veya vaat edilenden eksik bağış gönderilmesi, olsa olsa ahlaki bir mesele olarak değerlendirilir" şeklinde konuştu. 

"Vadedilen bağış miktarı kamu alacağına dönüşmez"

Deprem yardımlarında bağış alacaklısı kamu kurumunun AFAD adına İçişleri Bakanlığı tüzel kişiliği olduğuna işaret eden Ahi, şöyle devam etti:

Ancak vadedilen bağış miktarı hiçbir şekilde kamu alacağına dönüşmez. Çünkü 6183 sayılı kanuna göre bağış sözü veya bağış sözleşmesi bir kamu alacağı değildir. AFAD adına İçişleri Bakanlığı ile yazılı bir bağış sözleşmesi yapılsa dahi, bağış alacağı kamu alacağına dönüşmez, gecikme zammı ve diğer yaptırımlar uygulanamaz. Kamu alacağından bahsetmişken, deprem yardımı için verilen bağışlar vergilendirme anlamında matrahtan indirim konusu yapılabilmektedir." 

"Belli durumlarda da sözleşmeyle de yüklendiği bağış sözünden de dönebilir"

"Söz verilen bağış, sözleşmeye bağlanırsa bağışçının yine sözünden dönme şansı var mı" sorumuza avukat Gökhan Ahi, "Niyeti yoksa orada da ödemeyebilir. Türk Borçlar Kanunu'nun 296'ncı maddesine göre yazılı olarak bağışlama sözü veren, sonradan mali durumunun değişmesi, bağış miktarının ailesine olan yükümlülüklerini aşmış olması, iflasına karar verilmiş olması gibi belli durumlarda da sözleşmeyle yüklendiği bağış sözünden dönebilir" şeklinde cevap vererek sözlerini tamamladı.