'Dünyanın En Eski Bilgisayarı' Ay Takvimini Takip Ediyordu!

Antikitera düzeneğinin, Antik Yunanlıların Ay takvimini takip ettiği ortaya çıktı. 

Yunanistan'ın Küçük Çuha Adası (Antikitera) açıklarında 1901'de bulunan Antikitera düzeneği, sıklıkla "dünyanın en eski bilgisayarı" diye anılıyor. Yaklaşık 2 bin 200 yıl önce yapıldığı düşünülen cihazın Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketini takip ettiği biliniyor. 

Ayakkabı kutusu büyüklüğündeki Antikitera düzeneği, "takvim halkası" denen bir parçaya sahip. Bu kısımdaki deliklerin her biri bir güne denk gelecek şekilde bir yıllık bir takvim oluşturuyor.

Öte yandan halkaların sadece bir kısmı korunabildiğinden düzenekte kaç halka olduğu, yani kaç günün takip edildiği sorusuna cevap bulunamıyordu. 

2020'de yapılan bir çalışmada X ışınları kullanılarak kırık halkalardan birinin altı incelenmiş ve düzeneğin toplam 347 ila 367 delik içerdiği öne sürülmüştü. 

Ancak bulgular güçlü bir şekilde desteklenemezken, Antikitera düzeneğinin Güneş'in mi Ay'ın mı hareketlerine dayanan bir takvim görevi gördüğü belirlenememişti. Güneş takvimleri 365, Ay takvimleriyse 354 günden oluşuyor.

Horological Journal adlı bilimsel derginin temmuz sayısında yayımlanan bir makalede cihazın Ay takvimini takip ettiği bulundu. 

Bilim insanları, kara deliklerin birleşmesi gibi olaylarda ortaya çıkan kütleçekimsel dalgaları saptamada kullanılan bir istatistiksel yönteme başvurdu. Araştırmacılar bu hassas yöntem ve mevcut halkaların konumuna dayanarak Antikitera düzeneğinin çok yüksek ihtimalle 354-355 delik içerdiği sonucuna vardı. 

Bu nedenle araştırmacılar mekanizmanın Antik Mısırlıların 365 günlük takvimini değil, o dönemde Yunanlıların kullandığı 354 günlük Ay takvimini takip ettiğini söylüyor. 

Birleşik Krallık'taki Glasgow Üniversitesi'nden Joseph Bayley, ortak yazarı olduğu çalışma hakkında "Antikitera düzeneği ve Yunan zanaatkarların onu yapmak için harcadığı emek ve özene yeni bir takdir duymamı sağladı" diyor:

Deliklerin hassas bir şekilde konumlandırılması için son derece isabetli ölçüm teknikleri ve halkaları açmak için epey sabit bir el gerekir.

Daha önceki çalışmalarda düzeneği yapanlar için Ay takviminin muhtemelen daha önemli olduğu öne sürülmüştü. Fakat Bayley yeni çalışmanın bu ihtimali büyük ölçüde artırdığını söylüyor.