Türkiye Depreme Dayanıklılıkta 'Vasat Bir Puana Ulaşabiliyor'

Rapora göre siyasi istikrar, sağlık ve altyapı yetersizliğinin yarattığı güvenlik açığı "çok yüksek"

8 Şubat 2023'te çekilen uydu görüntüsü Kahramanmaraş'ta bir stadyumda yıkılan binaları gösteriyor (Reuters)

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde 6 Şubat Pazartesi meydana gelen iki büyük deprem, Türkiye ve Suriye'de en az 30 bin kişinin ölümüne neden oldu.

Bilim insanları yıkımın bu denli büyük olmasının nedenlerini tartışırken, 2022 Dünya Risk İndeksi raporunda Türkiye'nin afetlere dayanıklılıkta aldığı puanlar gündeme geldi. 

Almanya'nın Bohum kentindeki Ruhr Üniversitesi'nin Uluslararası Barış ve Silahlı Çatışma Hukuku Enstitüsü tarafından yayımlanan son raporda aralarında Türkiye'nin de yer aldığı 142 ülkenin depreme ve diğer afetlere dayanıklılığı analiz ediliyor.

Araştırmacılar, dayanıklılığı azaltabilecek faktörleri üç grupta topluyor: Sosyal eşitsizlik ve yetersiz kalkınma; siyasi istikrar, sağlık ve altyapı yetersizliği; yetersiz ilerleme.

Türkiye'nin sosyal eşitsizlik ve yetersiz kalkınmadan kaynaklanan güvenlik açığı "orta" diye derecelendiriliyor.

Raporun yazarlarına göre ülkede siyasi istikrar, sağlık ve altyapı yetersizliğinin yarattığı güvenlik açığı ise "çok yüksek".

Diğer yandan yetersiz ilerlemeden kaynaklanan güvenlik riski "düşük" diye nitelendiriliyor. Ancak Türkiye'nin üç kategoride de "çok düşük" derecesini elde edilemediği görülüyor.

Raporda ayrıca, ülkelere genel savunmasızlık puanları da sıralanıyor. 29,58 puan alan Türkiye, "yüksek riskli" kategorisine dahil ediliyor.

Araştırmada Türkiye'nin girebildiği en iyi kategorinin "uyarlanabilir kapasite" alanında olduğu görülüyor. Ülke bu alanda "orta derecede riskli" diye nitelendiriliyor.

Raporu haberleştiren veri sitesi Statista, "2022 Dünya Risk İndeksi'nde Türkiye, afetlere dayanıklılıkta ancak vasat bir puana ulaşabiliyor" ifadelerini kullanıyor.

Japonya'da büyük depremler az hasarla atlatılıyor

Raporda tüm kategorilerde en iyi performansı sergileyen ülkelerden birinin de Japonya olduğu anlaşılıyor.

Dünyanın aktif yanardağlarının yüzde 10’unun yer aldığı fay hatlarının üzerinde yer alan Japonya’da yılda yaklaşık 1500 deprem meydana geliyor.

Dört büyük ada ve yüzlerce küçük adadan oluşan ülkede bu depremler okyanusun kıyısında veya altında gerçekleşirse tsunami denen dev dalgalar da oluşuyor. Ancak deprem geçmişi nedeniyle Japonya dünyada diğer ülkelere göre depreme en hazırlıklı ülke olarak tanınıyor.

Suriye en kötü durumda

Raporda Suriye'nin depremlere karşı güvenlik açığının üç kategoride "çok yüksek" diye değerlendirilmesi dikkat çekiyor.

Diğer yandan, Kahramanmaraş merkezli depremler Suriye'yi de yerle bir etti.

11 Şubat şubat itibarıyla 3 bin 500'den fazla kişinin ölümüne neden olan sarsıntılar, halihazırda kolera salgını ve çatışmalarla karşı karşıya olan bölgede yeni bir kriz yarattı.

Çatışmalar ve altyapının çökmesi nedeniyle ağustos ayında akut ishal vakalarında artış yaşanmış ve 10 Eylül'de hükümet kolera salgınını ilan etmişti.

16 Ocak itibarıyla Suriye'nin tamamında toplam 77 bin 561 şüpheli kolera vakası kayda geçmiş, bunların yüzde 50'sinin de depremin en çok etkilediği kuzeydoğu bölgesinde olduğu aktarılmıştı.

Independent Türkçe, Statista, Dünya Risk İndeksi 2022, BBC Türkçe

Derleyen: Çağla Üren