Tayvan’ın Depremler Karşısında ‘Dayanıklılığının’ Sırrı Ne?

Tayvan dün son çeyrek asrın en şiddetli depremiyle sarsıldı. En az dokuz kişinin öldüğü ve yüzlerce kişinin yaralandığı depremde binalar ve otoyollar hasar gördü, tren seferleri bir süreliğine askıya alındı.

Uzmanlar güçlü depremlerin Tayvan'a yabancı olmadığını, ancak yüksek teknolojiye sahip ülkenin 23 milyonluk nüfusu üzerindeki etkilerinin depreme hazırlıklı olması sayesinde kontrol altına alındığını söylüyor.

Tayvan'daki depremlerin geçmişine daha yakından bakalım:

Tayvan, dünyadaki depremlerin çoğunun meydana geldiği Pasifik Okyanusu'nu çevreleyen sismik fay hattı olan Pasifik ateş çemberi üzerinde yer alıyor.

Bölge, tektonik plakaların, Filipin Denizi Plakası ve Avrasya Plakası'nın etkileşimlerinden kaynaklanan birikmiş gerilim nedeniyle depremlere özellikle yatkındır ve bu da deprem şeklinde ani salınımlara yol açabilir.

Bölgenin dağlık yapısı yer sarsıntılarına ve toprak kaymalarına yol açabilir. Tayvan'ın doğu kıyısında, dünkü depremin merkez üssü olan doğu Hualien yakınlarında bu tür birkaç toprak kayması meydana geldi. Düşen enkaz tünellere ve otoyollara ulaşarak araçları ezdi ve ölümlere neden oldu.

Tayvan depreme ne kadar hazırlıklı?

Tayvan Merkezi Meteoroloji İdaresi (CWA) dünkü depremin büyüklüğünü 7,2 olarak açıklarken, ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS) depremin büyüklüğünü 7,4 olarak açıkladı. Deprem Hualien'de birkaç binaya zarar verirken, başkent Taipei'de güçlü bir şekilde hissedilmesine rağmen sadece küçük çaplı hasara yol açtı.

Deprem sabahın yoğun saatlerinde meydana geldi, ancak normal hayatı sadece kısa bir süreliğine rayından çıkardı. Dakikalar sonra, ebeveynler çocuklarını okula götürüyor ve çalışanlar ofislerine gidiyordu.

Missouri Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde sismolog ve profesör olan Steven Zhao, “Tayvan'ın depreme hazırlığı dünyanın en gelişmişleri arasında yer alıyor. Ülke, katı inşaat yönetmelikleri, dünya standartlarında bir sismik ağ ve deprem güvenliği konusunda kapsamlı halk eğitim kampanyaları uyguluyor” ifadelerini kullandı.

Hükümet, yeni ve mevcut binalar için gerekli olan depreme dayanıklılık seviyesini sürekli olarak gözden geçiriyor -bu da inşaat maliyetlerini artırabilir- ve binalarının depreme dayanıklılığını kontrol etmek isteyen vatandaşlara sübvansiyonlar sunuyor.

Adanın güneybatı kıyısındaki Tainan'da 2016 yılında meydana gelen depremin ardından, çöken ve onlarca kişinin ölümüne neden olan tek büyük bina olan 17 katlı yüksek apartmanın inşaatında görev alan beş kişi ihmalden suçlu bulunarak hapse atıldı.

Ülkede ayrıca okullarda ve işyerlerinde deprem tatbikatları yapılıyor. Kamu medyası ve cep telefonları düzenli olarak deprem ve güvenlik uyarıları yayınlıyor.

Zhao, “Bu önlemler Tayvan'ın depreme karşı dayanıklılığını büyük ölçüde arttırmış, yıkıcı hasar ve can kaybı potansiyelini azaltmaya yardımcı olmuştur” dedi.

Depremlerle yaşamak

USGS’ye göre Tayvan ve çevresindeki sularda 1980'den bu yana 4 veya daha büyük büyüklükte yaklaşık iki bin deprem ve 5,5'ten büyük 100'den fazla deprem kaydedildi.

Adanın son yıllardaki en büyük depremi 21 Eylül 1999'da 7,7 büyüklüğünde meydana geldi. Depremde iki bin 400 kişi öldü, yaklaşık 100 bin kişi yaralandı ve binlerce bina yıkıldı.

Hualien’i vuran son ölümcül deprem 2018 yılında meydana gelmiş ve tarihi bir otel ile bazı binaların çökmesine neden olmuştu.

Zhao, “Ne yazık ki bu yüksek seviyedeki sismik aktivite milyonlarca yıl boyunca devam edecek. Bu durum, süregelen riskler karşısında hazırlıklı olmanın ve dayanıklılığın önemini vurguluyor” dedi.