Suriye Geçici Başbakanı Olan Muhammed Beşir Kimdir?

Arap medyası, Pazar günü başkent Şam'ı ele geçiren muhalif militan grupların lideri konunumundaki Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) Muhammed Beşir'i Suriye'nin geçici başbakanı olarak atadığını duyurdu.

Beşir'e Suriye'nin geçiş hükümetini kurma görevinin Pazartesi günü verildiği ileri sürülüyor.

Şam'ın HTŞ'nin kontrolüne geçmesinin ardından Rus yetkililer Suriye Lideri Beşar Esad'ın barışçıl şekilde yönetimi bıraktığını ve Rusya'ya sığındığını açıklamıştı.

Esad yönetimindeki Suriye Başbakanı Muhammed Celali ise ülkede kaldığını ve yeni yönetimle işbirliği yapacağını açıklamıştı. Celali'nin hükümet yetkilerini devretmek üzere muhalifler eşliğinde bir otele götürüldüğü bildirilmişti.

Muhammed Beşir kimdir?
Pazartesi günü basına yansıyan haberlerde Beşir'in hem HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani hem de Eski Başbakan Celali ile görüştüğü ileri sürülmüştü.

Bunun hemen ardından da Beşir'in geçici hükümeti kurmakla görevlendirildiği aktarıldı.

Beşir, ocak ayından beri HTŞ'ye bağlı Suriye Kurtuluş Hükümeti'ne (SKH) liderlik ediyordu. Bu hükümet sadece Suriye'nin kuzeybatısı ile İdlib'in bir kısmını yönetiyordu.

Beşir şimdi Suriye'nin geçiş sürecini yönetme, hem siyasi istikrarsızlığı giderme hem de daha önce HTŞ kontrolünde olan, savaştan zarar görmüş bölgelerin yeniden inşasını yürütme gibi görevlerle karşı karşıya olabilir.

SKH'nin sayfasında yayınlanan bilgilere göre, 1986'da İdlib'in Jabal Zawiya bölgesinde doğan Beşir, 2007'de Halep Üniversitesi'nden elektrik-elektronik mühendisliği bölümünden mezun oldu.

2021'de ise İdlib Üniversitesi'nden Şeriat ve Hukuk alanında eğitimini tamamladı. Aynı yıl Suriye Uluslararası Eğitim, Diller ve Danışmanlık Akademisi'nden idari planlama sertifikası ve proje yönetimi sertifikası da aldı.

Daha sonra Suriye Gaz Şirketi'ne bağlı bir gaz tesisinin kuruluşunda mühendis olarak görev yaptı.

Dönemindeki gelişmeler
SKH, 2021'de Beşir'in devlet kurumlarındaki görevini bırakarak "askeri alanda devrimcilerin saflarına" katıldığını söylüyor.

Buna göre, 2022-2023 yılları arasında SKH'nin üçüncü başbakanı olan selefi Ali Keda'nın hükümetinde Kalkınma ve İnsani İşler Bakanı olarak görev yaptı.

Ocak 2024'te ise Kurtuluş Hükümeti Şura Konseyi onu başbakan seçti.

Kasım sonlarında, HTŞ ve diğer isyancı gruplar Kuzeybatı Suriye'ye yönelik saldırılarını başlatıp Halep'i ele geçirdiğinde Beşir, bir basın toplantısı yaparak, saldırının Suriye hükümetinin sivillere yönelik baskısına bir yanıt olduğunu söylemişti.

New Arab'ın aktarımına göre Beşir, 4 Aralık'ta Halep'e gitti ve orada el değiştiren kurumların açılışında bulundu.

Ne olmuştu?
Suriye'de 13 yıldır devam eden iç savaş, HTŞ ve diğer muhalif grupların son 12 günlük operasyonunun ardından Esad ailesinin 54, Baas Partisi'nin 61 yıllık iktidarının bitişiyle sonuçlandı.

Ülkenin kuzeybatısında, İdlib'de konumlanmış ve yaklaşık 4 milyonluk bir nüfusu idare ettiği belirtilen HTŞ tarafı, 27 Kasım Çarşamba günü sabahı Türkiye'nin de desteklediği Suriye Milli Ordusu'nun (SMO) yardımıyla, Şam'daki Suriye hükümetine ve ordusuna karşı "Saldırganlığı Caydırma - Rad'ul Udvan" operasyonunu başlattı.

Hızla ilerleyen muhalifler 28 Kasım'da Halep'i Şam'a bağlayan otoyolu kesti, aynı gün 46. Alay Üssü’nü ve en az 8 köyü ele geçirdi.

29-30 Kasım tarihlerinde ülkenin en büyük ikinci kenti Halep, muhaliflerin elindeydi. Bu gelişme sonrası Rus ve Suriyeli savaş uçakları, 2016'dan bu yana ilk kez, 2024'te muhaliflerin ele geçirdiği düşünülen mevzileri bombaladı.

HTŞ'nin kontrolündeki muhalif gruplar 4 Aralık'ta Hama, 7 Aralık'ta Humus ve 8 Aralık'ta Esad'ın ülkeyi yönettiği Şam'ı ele geçirdi.

Bu gelişmelerden sonra Esad, Rusya'nın "insani gerekçelerle" tanıdığı sığınma hakkı kapsamında ailesiyle beraber Moskova'ya uçtu.

HTŞ lideri Colani veya gerçek adıyla Ahmed Hüseyin el-Şara ise aynı gün Suriye devlet televizyonunda Esad'ı devirdiklerini açıkladı.