Rusya, BOTAŞ'ın Borcunu Erteledi!

BOTAŞ'ın 20 milyar dolarlık borcunu ertelenmesi tartışmaları da beraberinde getirdi. Birçok siyasetçi borcun ertelenmesini olası seçimlere müdahale olarak yorumluyor

2023 ile birlikte Türkiye seçim yılına da girmiş oldu.

Şayet normal tarihinde yapılacaksa cumhurbaşkanı ve parlamento seçimlerine 6 ay gibi bir süre kaldı.

İktidar açısında bu sefer seçimlerin öncekiler gibi rahat geçmeyeceği ifade ediliyor.

Bu görüşte olanların gerekçeleriyse şu: Ekonomik kriz nedeniyle alım gücü düştü, milyonlarca insan hayat pahalılığıyla mücadele ediyor.

Yüksek enflasyon başını giderken, cari açık da artmaya devam ediyor.

Geçen mayıs-haziran aylarında Türkiye'nin ödemeler dengesi krizinin eşiğine geldi.

Hem ödemeler hem de nakit sıkıntısını gidermek için Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan ile ikili anlaşmalar yaptığı çokça yazıldı, çizildi.

Türkiye, Karadeniz'den çıkardığı doğalgazına kavuşmak için geri sayıma başlarken, bir başka gelişme daha yaşandı.

Habertürk'ten Bülent Aydemir'in haberine göre Rusya, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi'nin (BOTAŞ) 20 milyar dolarlık doğalgaz borcunu erteledi.

Ancak kimi siyasiler Rusya'nın BOTAŞ'ın borcunun ertelenmesini müdahale olarak değerlendirdi.

"Millete düşman, emperyalizme dost!"

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Rusya'nın borcu erteleyerek seçimlere müdahale ettiğini öne sürdü.

Sosyal medya hesabında paylaşımda bulunan Kuşoğlu, "Ruslar 20 milyar dolar borcumuzu erteleyerek, Akkuyu sermayesini önden ödeyerek, doğalgazı ucuz vererek seçimlerimizi etkiliyor, içişlerimize müdahale ediyor. Bunu yazıyoruz diye kendini milliyetçi-muhafazakar zanneden bazıları kıyamet koparıyor. Milletine düşman, emperyalizme dost!" ifadelerini kullandı.

"Savaşta olan bir ülke niçin böyle bir 'iyilik' yapar"

Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Birol Aydemir de konuyla ilgili anlaşma şartlarının açıklanması çağrısında bulundu:

"Putin Botaş'ın 20 milyar $ doğalgaz borcunu 2024'e ertelemiş. Savaşta ve ekonomik krizde bir ülke seçimlere doğru niçin böyle bir "iyilik" yapar? Anlaşmanın şartları nedir, ne tür siyasi/ekonomik taviz verilmiş bunların kesinlikle açıklanması gerekir."

 Peki Rusya neden Akkuyu Nükleer Güç Santrali için ön ödeme yaparak BOTAŞ'ın 20 milyar dolarlık borcunu erteledi? 

Rus lider Vladimir Putin, olası seçimler için iktidarın elini mi rahatlatmak istiyor?

Independent Türkçe'ye konuşan siyasiler, Rusya'nın bu tavrı ile seçimlere müdahale ettiği görüşünde.

"Türkiye çok ciddi ödemeler dengesi krizinin ucuna gelmişti"

Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota bunun seçimlere bir müdahale olarak gördüğünü söyledi.

BOTAŞ'ın şimdiye kadar Gazprom'dan borç erteleme gibi bir talebinin olmadığını, bunun ilk yaşandığını kaydeden Rota, "İki şirket arasındaki ilişki çeyrek yüzyıla dayanan bir ilişki. Bunca yılda sonra Türkiye'nin cari açığının ¼'ini oluşturan miktarın tek kalemde ertelenmesi Rusya tarafından AK Parti hükümetine verilmiş bir hediye olduğunu düşünüyorum" dedi.

Türkiye'nin mayıs-haziran aylarında çok ciddi ödemeler dengesi krizinin ucuna geldiğini, Akkuyu'dan gelen para ile BAE ve Suudi Arabistan'la yapılan anlaşmalarla ödemeler dengesi krizinin ertelendiğine değinen Rota, "20 milyarlık ertelemeyi yeni duyuyoruz ama şu önemli; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ağustos ayından itibaren BOTAŞ'a herhangi bir döviz satışı yapmamış. Normal şartlarda BOTAŞ'a düzenli döviz satıyordu. Bu erteleme haberi yeni çıksa da ağustos-eylül ayından itibaren aslında hayata geçmiş bir uygulama olduğunu öngörüyorum" diye konuştu.

"Rusya'nın 2016'daki ABD seçimleri soruşturmalara konu oldu"

20 milyar dolarlık borç ertelemesinin Türkiye'nin cari açığının daha düşük olmasına katkı sunacak gibi göründüğü kaydeden Rota, devamında şunları kaydetti:

Türkiye ekonomisi önceki yıllarda zor günler geçirirken hem cari açık verirken Rusya'nın yapamadığı ertelemeyi şimdi yapıyor olmasında ben seçimler öncesi bir siyasi müdahale olarak okuyorum. Başka türlü okumak imkansız. Çünkü Rusya'nın Donald Trump'un seçildiği 2016 seçimlerindeki sosyal medyaya müdahalesi bile seçimlere müdahale olarak adlandırılıp soruşturmalara konu olurken, 20 milyar dolar gibi çok önemli bir tutar olan gaz ödemesinin ertelenmesi seçimlere müdahale olduğunu söylemek mümkün."

"Ya erteleme kabul gördü ya da döviz ihtiyacı arka kapıdan karşılanıyor"

Demokrasi ve Atılım Partisi Ekonomi ve Finans Politikaları Başkanı İbrahim Çanakcı da Rota ile benzer görüşte.

BOTAŞ'ın her ay düzenli olarak Merkez Bankası'ndan (MB) 3,5-4 milyar dolar civarında döviz aldığını ve ihtiyacını buradan karşıladığı belirten Çanakcı, geçen yılın haziran ayından itibaren BOTAŞ'ın MB'ından döviz almadığını gördüklerini söyledi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın söz konusu verileri yayınladığını hatırlatan Çanakcı, "Bu şu anlama geliyor; ya gerçekten erteleme kabul gördü ve fiilen uygulanıyor ya da BOTAŞ döviz ihtiyacını Merkez Bankası'nın bu arka kapı satış operasyonlarıyla karşılıyor" dedi.

"Açık ve şeffaf olmaması endişeleri büyütüyor"

Verilerin açık ve şeffaf olmamasının soru işaretlerini çok daha büyüttüğüne vurgu yapan Çanakcı, sözlerini şöyle sürdürdü:

Bu konuda net ve şeffaf bir bilgi maalesef yok ama gerek Akkuyu için yapılacak ödemelerin önceden Türkiye'ye transfer edilmesi gerek BOTAŞ'ın borcunun ertelenmesi tabii ki hükümetin elini rahatlatmakta, iktidara destek anlamı taşımakta. Açıkçası bir yandan da bu seçim sürecine de bir müdahale anlamı taşımakta. Bu şekilde okuyoruz. Hele hele tüm bunların böyle açık ve şeffaf olmaması bu tür soru işaretleri ve endişeleri çok daha büyütüyor."

"Aralarında böyle bir ilişki olduğunu hissediyoruz"

İYİ Parti Uluslararası Politikalar Başkanı ve emekli büyükelçi Ahmet Kamil Erozan da söz konusu borcun ertelenmesinin ekonomik olarak iktidarı elini rahatlattığını söyledi.

Emekli büyükelçi Ahmet Kamil Erozan, "Aralarında böyle bir ilişki olduğunu hissediyoruz" dedi.