Kirli Bomba Nedir?

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna’nın “kirli bomba” kullanabileceğini iddia etti.

Şoygu, bu iddiaya ilişkin herhangi bir delil sunmadı. Fransa, İngiltere ve ABD gibi Ukrayna da iddiaları reddetti.

Rusya ne dedi?

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace ile telefonda görüşen Şoygu, “Kiev yönetiminin kirli bomba kullanımını içeren olası provokasyonlarından endişe duyduğunu” dile getirdi.
Şoygu, Türk, Fransız ve Amerikan mevkidaşlarıyla da konuştu ve benzer yorumları yineledi.

Fransa, İngiltere ve ABD tarafından yapılan ortak açıklamada, “Rusya tarafından ortaya atılan Ukrayna’nın kendi topraklarında kirli bomba kullanmaya hazırlandığı yönünde asılsız iddiaları reddediyoruz” denildi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodomir Zelenskiy de Kremlin’in iddialarını yalanladı ve Rusya'yı "bu savaşta hayal edilebilecek her türlü pisliğin kaynağı" olmakla suçladı.

Ukrayna, Rusya'nın 'kirli bomba' iddialarını yalanladı

Kirli bombalar nedir?

Kirli bombalar, geleneksel patlayıcıların yanı sıra radyoaktif malzeme içeriyor. Geleneksel patlayıcısı infılak ettiğinde havaya uranyum gibi radyoaktif maddeler saçıyor.

Nükleer bombalarda kullanılan yüksek derecede rafine radyoaktif malzemeye gerek duyulmuyor. Bunun yerine hastanelerden, nükleer santrallerden veya araştırma laboratuvarlarından elde edilen radyoaktif malzemeler kullanabiliyor.

Bu durum, bu tip bombaları nükleer silahlardan daha ucuz ve daha hızlı bir hale getirebiliyor. Örneğin, bir aracın arkasında rahatça taşınabiliyorlar.

Radyoaktif serpintinin kanser gibi ciddi hastalıklara yol açmasından dolayı, hedef alınan bölgelerde ve topluluklarda paniğe neden oluyor.

Patlamanın yaşandığı bölgenin temizlenmesi için bölgenin tamamının tahliye edilmesi ya da olduğu gibi terk edilmesi gerekir.

Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu tarafından yapılan hesaplara göre, New York'ta Manhattan'ın ucunda 9 gr kobalt-60 ve 5 kg TNT içeren bir bombanın patlatılması, şehrin tamamının on yıllar boyunca insanlar için yaşanılamaz bir yere dönüştürüyor.

Bu nedenle kirli bombalar kitlesel yıkım silahları olarak biliniyor.

Ancak, silah olarak çok güvenilmiyor.

Kirli bombadaki radyoaktif maddenin hedeflenen bölgede dağılabilmesi için toz haline getirilmesi gerekiyor. Ancak parçacıklar çok inceyse veya bölgede güçlü bir rüzgar varsa, beklenen zararı veremeyecek kadar geniş bir alana dağılıyor.

Rusya, neden kirli bomba iddiasını ortaya attı?

ABD merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW), Rus Savunma Bakanı’nın "büyük ihtimalle Batı'nın Ukrayna'ya yönelik askeri yardımını yavaşlatmaya veya askıya almaya; korku tellallığıyla NATO ittifakını da zayıflatmaya çalıştığı" yorumunu yaptı.

Öte yandan Rusya’nın kendisinin Ukrayna’da kirli bomba patlatmayı planladığı ve suçu da Ukrayna birliklerine atacağı yönünde spekülasyonlar var.

Birçok askeri analist ise kirli bombanın kendi birliklerine ve kontrolü altındaki topraklara verebileceği zarar göz önüne alındığında Kremlin’in bu denli gözü kara olmayacağını düşünüyor.

ISW’ye göre de “Kremlin’in bir yanıltma harekatıyla kirli bomba saldırısı yapması pek olası değil.”

Kirli bomba daha önce kullanıldı mı?

Dünyanın hiçbir yerinde henüz başarılı bir kirli bomba saldırısı olmadı.

Ancak denemeler oldu.

1996'da Çeçen isyancılar Moskova'daki İzmailovo Parkı'na dinamit ve sezyum-137 içeren bir bomba yerleştirdi.

Sezyum, kanser tedavi araçlarından çıkarılmıştı.

Güvenlik ekipleri bombanın yerini keşfetti ve bombayı etkisiz hale getirildi.

1998'de Çeçenistan istihbarat servisi, bölgede bir demiryolu hattının yakınına yerleştirilmiş bir kirli bomba buldu ve etkisiz hale getirdi.

2002 yılında, El Kaide ile bağlantıları olan Jose Padilla isimli ABD vatandaşı, kirli bomba saldırısı planlama şüphesiyle Chicago'da tutuklandı. 21 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
İki yıl sonra da Dhiren Barot isimli İngiliz El Kaide üyesi, Londra’da tutuklandı. Barot, İngiltere ve ABD’de kirli bomba kullanımını da içeren terör saldırıları planlamaktan dolayı 30 yıl hapse mahkum edildi.

Ne Padilla ne de Barot, tutuklanmadan önce bombalarını kurmaya başlamamıştı.