Elon Musk’ın ‘İfade Özgürlüğü’ Trump’ı Nasıl Güçlendirdi?

Donald Trump'ın Ekim ayındaki bir seçim mitinginde, siyah MAGA "Amerika'yı yeniden yücelt" şapkasıyla yanında duran teknoloji milyarderi Elon Musk'a özel bir mesajı vardı.

Trump, akşam hava kararmaya başlarken Musk için "Harika bir beyefendi, ifade özgürlünü kurtardı" dedi.

Seçim mitingi, Trump'ın üç ay önce suikast girişimine uğradığı Pennsylvania eyaletindeki bir tarım fuarında yapılıyordu.

Temmuz'daki suikast girişiminden dakikalar sonra Elon Musk sahibi olduğu ve daha önce Twitter diye bilinen sosyal medya platformu X'te Trump'a açık destek verdi ve sonrasında Trump lehine sıkı bir kampanya yürüttü

Bu duyuru, Elon Musk'ın siyasi evriminde yeni bir noktaydı. Dönüşümünü açıklayabilmek için ifade özgürlüğünü savunduğunu iddia etti.

Elektrikli araçlardan X platformuna
Elektrikli araçlar, uzay seyahati ve kitlelere uydu interneti Musk'a şöhret ve dünyanın en zengin insanı olma unvanını getirdi ama siyasi görüşlerini tespit etmek zordu.

2011'de kendisini "ılımlı" ve "sosyal açıdan liberal, mali açıdan muhafazakâr" diye tanımlamıştı.

Musk'ın kariyerini yakından takip eden gazeteciler, görüşlerinin Covid yıllarında ve Joe Biden yönetimi sırasında değiştiğini söylüyor.

Pandeminin ilk günlerinde Covid-19'un ciddiyetini sorguladı ve kapanma önlemlerini sert bir şekilde eleştirdi. Nisan 2020'deki bir Tesla toplantısında önlemleri "faşist" diye tanımladı.

Bu sıralarda çocuklarından biri cinsiyet dönüşümüne başlamıştı; Musk daha sonra buna karşı çıktığını söyledi.

Kimlik siyaseti de dahil, ilerici değerlerden şikayet etti ve sıklıkla "duyar virüsü" şeklinde tanımladı.

Twitter gibi sosyal medya platformlarını solculukla suçladı.

Mart 2022'de Musk ve eski eşi arasındaki bir mesajlaşma, çiftin sağ eğilimli bir mizah sitesinin Twitter hesabının askıya alınmasına öfke duyduklarını gösteriyordu. Mahkeme belgelerine göre eşi Musk'a platformu satın almasını ve "radikal bir şekilde ifade özgürlüğü" yanlısı hale getirmeyi önermişti.

Musk aynı yıl şirketi 44 milyar dolara satın aldı ve daha sonra adını da X yaptı.

İfade özgürlüğü
Twitter'ı satın almanın kendisi için neden bu kadar önemli olduğu sorulduğunda, ifade özgürlüğünün "sağlıklı bir demokrasi için" öneminden ve "dijital bir kasaba meydanı" gerekliliğinden söz etti.

Musk kendi ifade özgürlüğü anlayışı adına platformda büyük değişiklikler yaptı. Bunlara kitlesel işten çıkarmalar da dahildi. Komplo teorisyeni Alex Jones ve Donald Trump'ın askıya alınan hesaplarını yeniden açtı. Bu hamleleri bazı Cumhuriyetçileri memnun etti.

İfade özgürlüğü, en basit tanımıyla kendimizi ifade etme, diğer insanların söylediklerini duyabilme hakkı. Bu hak sıklıkla, nefret söyleminin ya da şiddete teşvikin suç olması gibi korumalarla geliyor. ABD'de ifade özgürlüğü anayasanın ilk maddesiyle korunuyor.

İfade özgürlüğü özellikle internet alanında siyasi boyutlar da aldı.

University College London'dan siyasi felsefe uzmanı Profesör Jeffrey Howard'a göre, "Cumhuriyetçiler anayasadaki temel hakları, siyasi bir futbol topu gibi 'Biz bu hakları savunuyoruz ve Demokratlar bu haklara karşı' söylemiyle kullanma konusunda çok iyi hale geldiler".

Prof. Howard sosyal medya şirketlerinin içerikleri nasıl yönettiği konusunda kaygı duyulduğunu ve sağcılarda nelerin nefret söylemi, taciz ve zorbalık olarak görüldüğünün yanlış olduğu hissiyatı bulunduğunu kaydediyor.

Howard "Bence bu meşru bir argüman ama bu ifade özgürlüğüne inananlarla inanmayanlar arasındaki bir tartışma değil" diyor.

Mutlak ifade özgürlükçü mü?
Musk, kendi ifade özgürlüğü versiyonunu ülke dışında korumak adına ne kadar ileri gideceğini de gösterdi ve bu uluslararası tartışmalara da yol açtı.

Brezilya'da seçim dezenformasyonu ve şiddetle bağlantılı bazı hesapları yasaklamayı reddettiğinde, Brezilya'nın eski aşırı sağcı lideri Jair Bolsonaro'nun taraftarlarınca bir kahraman olarak görülmüştü.

Ancak Hindistan ve Türkiye gibi bazı ülkelerin içerik kaldırma taleplerini kabul ettiğinde bazılarınca ikiyüzlülükle suçlandı.

Musk sık sık platformun faaliyet gösterdiği ülkelerdeki yasaların ötesine geçemeyeceğini söylüyor.

Dolayısıyla, X'teki bir paylaşımında kendisine bir "mutlak ifade özgürlükçü" demesine karşın, her zaman bu tutumu almamış görünüyor.

X tüm yasal ifadelere izin vermiyor ve platformun bazı zararlı ifadeleri yasaklayan kuralları var.

Elon Musk'ın ifade özgürlüğü iddiası, önde gelen gazetecilerin X hesaplarının Aralık 2022'de özel jetini takip eden bir hesabı haberleştirmelerinin ardından askıya alınmasıyla sorgulanmaya başlandı.

Musk Xte en çok takip edilen (200 milyondan fazla) hesabın sahibi ve Sosyal Medya Araştırma Vakfı'nın sosyal medya gözlem aracı NodeXL'in verilerine göre 2022'den beri daha öncekinin iki katından fazla paylaşım yaptı.

Musk'a yakın insanlarla röportaj yapıp, milyarder iş insanı hakkında bir de kitap yazan New York Times'dan Kate Conger, Musk için, "Bilgi tüketimi gerçekten bütün gün ve her gün X'ten. Haberlerini oradan alıyor" diyor.

Musk, X'teki dev takipçi sayısıyla, Yahudi karşıtı bir komplo teorisi ve aşılarla ilgili kanıtlanmamış söylentileri paylaşıp, dezenformasyon da yaydı.