Ekonomi Danışmanları Hakkında Neler Biliniyor?

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumartesi günü İstanbul’da düzenlediği ‘İkinci Yüzyıla Çağrı’ toplantısında Türkiye’deki ekonomik sorunlara dair yaklaşımını ve çözüm önerilerini kamuoyuyla paylaştı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “siyaset üstü beyin takımı” dediği 70 kişilik uzman ekibinden bazıları da toplantıda tanıtıldı.

Tümü açıklanmayan ekipten Prof. Dr. Jeremy Rifkin, Prof. Dr. Hakan Kara, Prof. Dr. Ufuk Akçiğit ve Prof. Dr. Daron Acemoğlu birer konuşma yaptı.

Peki bu dört isim hakkında neler biliniyor?

Rifkin: Sarkozy ve Merkel’e danışmanlık yapmış ekonomist

CHP lideri İkinci Yüzyıla Çağrı toplantısında Jeremy Rifkin’i “Yeni endüstriyel dönüşüm başdanışmanım” sözleriyle tanıttı.

ABD’li ekonomist ve yazar Rifkin çalışmalarında; bilim ve teknolojideki değişimin ekonomi, iş gücü, toplum ve çevreye etkileri üzerine yoğunlaşıyor.

Rifkin, üçüncü sanayi devrimi kavramsallaştırmasında, karbon çağına dayalı endüstri devrinin sona ermeye başladığını, yakın gelecekte yenilenebilir enerjiye dayalı bir ekonomik modele geçilmesi gerektiğini tartışıyor.

Dünyada yeni teknolojilerle üretim maliyetlerinin düştüğünü belirten Rifkin, bunun da kapitalizmin sonunu hazırladığını, takip eden süreçte ise müştereklere dayalı yeni bir ekonomik sistemin kurulacağını savunuyor.

Kitapları Türkçe dahil çeşitli yabancı dillere çevrilen Rifkin’in eserlerinden bazıları ABD’de çok satanlar listelerine girdi.

Washington merkezli Ekonomik Trendler Vakfı’nın başkanı olan ekonomist, ekibiyle birlikte birçok ülke yöneticisine danışmanlık veriyor.

Rifkin dünyanın farklı yerlerinden yenilenebilir enerji, elektrik iletim, inşaat, mimarlı, bilişim, elektronik, taşımacılık ve lojistik şirketlerine danışmanlık hizmeti veren TIR Consulting şirketinin de başında yer alıyor.

Bugüne kadar birçok ülke ve kuruma danışmanlık sunan ABD’li ekonomist,  Avrupa Konseyi başkanlığı dönemlerinde eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Portekiz Başbakanı Jose Socrates ve Slovenya Başbakanı Janez Janša’ya; ekonomi, iklim değişikliği ve enerji güvenliği konularından danışmanlık yaptı.

Daron Acemoğlu:  2013’te Cumhurbaşkanlığı’ndan ödül almıştı

Daron Acemoğlu, son yıllarda kamuoyunda adı sık sık duyulan bir ekonomist.

Türkiyeli Ermeni bir ailenin mensubu olarak İstanbul’da doğan Acemoğlu, Ermeni Cemaati’ne ait bir ilkokul ve Galatasaray Lisesi’nde okuduktan sonra yüksek öğrenimi için İngiltere ve ABD’ye gitti.

Günümüzde ABD’deki Massachuseets Institute of Technology’de öğretim üyesi olarak görev yapan Acemoğlu, özellikle politik ekonomi konusundaki çalışmalarıyla biliniyor.

Farklı araştırmalarda ABD’nin etkili ekonomistleri arasında gösterilen Acemoğlu, iki kez iktisat alanında Nobel ödülüne aday olarak gösterildi.

1993’ten bu yana İngiliz siyaset bilimci James A. Robinson ile ortak çalışmalar yürütüyor.

2011’de dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Daron Acemoğlu'na Türkiye’nin OECD Daimî Temsilciliğiyle ilgili bir teklif ilettiklerini açıkladı.

2013’te Sosyal Bilimler alanında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’ne layık görüldü.

Ödülünü, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün elinden aldı.

Acemoğlu, 2015’te Murat Üçer ile ortak kaleme aldığı bir makalede, “Avrupa Birliği’nin de teşvikiyle Türkiye’de 2001 ve 2007 arasında demokrasinin derinleştiğini, ordunun etkisinin azaldığını, siyasi katılımın genişlediğini, bu dönemde büyümeyi artıran ekonomik reformlar da yapıldığını” savunuyor.

Makalede, 2007’de bu siyasi sürecin terse dönmesiyle hem ekonomik büyümenin hızının yavaşladığı hem de kalitesinin düştüğü öne sürülüyor.

2018 yılında bazı medya organlarında Acemoğlu’nun adının Ankara kulislerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı için geçtiği ve kendisine teklif götürüldüğü öne sürüldü ancak bu iddialar teyit edilmedi.

Acemoğlu 2021’de de  Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) Yüksek İstişare Kurulu toplantısına konuk konuşmacı olarak katılmıştı.

Hakan Kara: Eski Merkez Bankası başekonomisti

CHP’nin toplantısına Ankara’dan video konferans yoluyla katılarak sunum yapan Prof. Dr. Ali Hakan Kara ise ekonomideki gelişmeleri hem bazı medya organları hem de sosyal medya hesabından yorumlayan bir isim.

Kara yıllarca Merkez Bankası’nda baş ekonomist olarak çalıştı.

2003-2019 yılları arasında Türkiye'de para ve makro ihtiyati politikaların analizi, tasarımı ve uygulanmasında rol oynadığı belirtiliyor.

Bir dönem Dünya Gazetesi’nde köşe yazıları yazdı.

Günümüzde Bilkent Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapıyor.

Akademik çalışmaları para ekonomisi, makro ekonomi, Merkez Bankası teorisi ve politikası ile Türk ekonomisi alanlarında yoğunlaşıyor.

Twitter’da ekonomik gelişmeleri, paylaştığı grafiklerle yorumluyor.

Refet Gürkaynak: Çeşitli kurumlara danışmanlık da yapmış olan akademisyen

Aynı fakültede öğretim üyesi olan Prof. Dr. Refet Gürkaynak’ın çalışmaları ise para politikası, mali piyasalar ve makro iktisat üzerinde yoğunlaşıyor.

Gürkaynak’ın üniversite sayfasında, geçmiş yıllarda danışmanlık yaptığı kurumlar arasında Uluslararası Para Fonu (IMF), Avrupa Merkez Bankası, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası da bulunuyor.

Gürkaynak ve Selin Sayek Böke imzasıyla 2013 yılında Birikim dergisinde yayımlanan ‘AKP döneminde Türkiye Ekonomisi’ başlıklı makalede, 2002-2006 döneminde AKP’nin Kemal Derviş’ten devraldığı IMF programını uyguladığı belirtildikten sonra şu yorum yapılıyor:

“Birikim sayfalarında bir IMF programının övüldüğü ilk satırlar olabilecek bu noktada, 2001 programının içsel tutarlılık, uygulanabilirlik ve kredibilite yaratma bakımından çok kuvvetli bir program olduğunu, bu programın o zamana kadarki yerleşik IMF reçetelerinin dışında öğeler içerdiğini ve genel çerçevenin uygulanmasında atılacak somut adımların büyük ölçüde Türkiye bürokrasisi tarafından belirlendiği, yerli bir program olduğunu vurgulamak gerekir.”

Gürkaynak, 2019’da Gazete Duvar’da yayımlanan söyleşisinde yine 2001 programının iyi bir program olduğunu belirtti ve “Mevcut koşullar altında siyasi iktidar sıcak bakmıyor olsa da Türkiye IMF’nin kapısını çalacak mı?” sorusuna ise şu yanıtı verdi:

“Bana kalırsa evet. Borcun er geç kamusallaşacağını, kamunun da o yükü sırtlamak için gereken borcu IMF’den alacağını düşünüyorum."

Gürkaynak, aynı zamanda Youtube kanalı aracılığıyla gündemdeki ekonomik gelişmeleri yorumluyor. 

Ufuk Akçiğit: Chicago Üniversitesi’nden makro politika uzmanı

CHP’nin toplantısında adı açıklanan isimlerden Prof. Dr. Ufuk Akçiğit ise ağırlıklı olarak sanayi ve istihdam alanıyla ilgili konuştu.

Ekonomist Ufuk Akçiğit, Türkiye’den göçen bir ailenin çocuğu olarak Almanya’da doğdu.

Küçük yaşlardayken ailesiyle Bursa’ya döndü.

Koç Üniversitesi’nde başladığı yükseköğretimini yurtdışında sürdürdü.

Doktorasını ABD’deki Massachusetts Institute of Technology’de yaptı.

Bir makro ekonomist olarak, araştırmaları ekonomik büyüme, üretim verimliliği, rekabet, özelleştirme, sanayi politikaları, firma dinamikleri, beşerî sermaye ve inovasyon ekonomisi üzerine odaklanıyor.

Akçiğit, bir araştırma fonu sayesinde oluşturduğu ekiple, 1990’larda Doğu-Batı Almanya’nın birleşmesinde yaşanan ekonomik aksaklıkları ve hala süregelen gelir farklılığını inceliyor.

Washington, Londra ve Münih merkezli çeşitli araştırma merkezlerinde çalışmalar yürütüyor.

Akçiğit’in geçmişten bugüne proje danışmanlığı yaptığı kurumlar arasında Chicago Merkez Bankası, Danimarka Yüksek Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Dünya Bankası, IMF, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası bulunuyor.