Eğitim Uçakları Neden Düşüyor?

Çarşamba günü Bursa'da özel bir uçuş okuluna ait eğitim uçağı, pistten çıkıp kaza kırıma uğradı. Kazada pilotun yaralandığı ancak hayati tehlikesinin olmadığı belirtildi.

Uçak, Alman menşeli Aquila Aviation şirketine ait Aquila A211 modeldi. Bu olay, Türkiye'de 2025 yılında kayıtlara geçen ilk hava aracı kazasıydı.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na göre, 2023 yılında araştırma ve incelemesi tamamlanmış hava aracı kazası ve 'ciddi olay' diye geçen 12 vakanın dokuzu eğitim lisansına sahip işletmelerde yaşandı.

Ciddi olay; kontrol kaybı, türbülans, teknik arıza, yakıtın kritik seviyelere düşmesi gibi kaza riski taşıyan durumlar için kullanılıyor.

2001'den 2023'e dek, Türkiye'de 22 yılda 193 kişi hava aracı kazasında hayatını kaybetti. 181 kaza yaşandı.

2003 yılında ölen 76 kişiden 75'i, Türk Hava Yolları'na (THY) ait 634 sefer sayılı Diyarbakır uçağının yolcularıydı. 8 Ocak'ta meydana gelen olayda uçak iniş sırasında piste çakılmış, 75 yolcudan 71'i, beş mürettebattan dördü hayatını kaybetmişti.

30 Kasım 2007'de, bu kez Atlasjet'in İstanbul-Isparta uçağı, Süleyman Demirel Havalimanı'na 18 kilometre kala 1847 metre rakımlı Türbetepe Mevkii'nde düşmüş, 50'si yolcu, yedisi mürettebat toplam 57 kişi yaşamını yitirmişti.

Isparta'daki kazanın kurbanları arasında toryum madeninin enerji sorununa çözüm olabileceği görüşüyle tanınan Profesör Doktor Engin Arık da vardı.

Bu iki tarih dışında, 2001, 2015 ve 2021'te hiçbir ölümlü kaza yaşanmadı.

Ölümle sonuçlanan kaza sıralaması yıllara göre, 2012 (altı), 2009 (beş), 2018 (dört) ve 2022 (dört) şeklindeydi.

Genel Havacılık, özel uçuşlar, hava fotoğrafçılığı, tarım ilaçlaması, hava ambulansı, ve spor amaçlı uçuşlar gibi seyahatleri içeriyor. Havayolu ise, yolcu ve kargo taşımacılığı için kullanılıyor.

Diğer taraftan, 2023'te yedi kaza yaşanırken, beş ciddi olay meydana geldi. Dokuz hava aracının azami kalkış ağırlığı (Maximum Takeoff Weight - MTOW) 2250 ton seviyesindeydi. Yani Çok Hafif Hava Aracı (ÇHHA) sınıfındalardı.

Neden eğitim uçakları?
Bu noktada öne çıkan şehir Bursa. Kentte 10 uçuş okulu var ve sivil havacılık eğitimlerinin yüzde 80'ine ev sahipliği yapıyorlar. Sivil uçuşlara açık iki havaalanı bulunuyor. Ek olarak son dört yılda yedi uçak kazası meydana geldi.

Tıpkı 8 Ocak Çarşamba günü olduğu gibi 23 Eylül 2024'te, Aquila Aviation şirketine ait Aquila A211 model eğitim uçağı kalkıştan kısa süre sonra aprona düşmüş, öğretmen pilot Ünal Aster (61) ve öğretmen pilot adayı Emir Gülal Nalcı (42) hayatını kaybetmişti.

Demirören Haber Ajansı'na (DHA) konuşan öğretmen pilot Fevzi Ak, eğitim uçuşlarında yaşanan kazaları, Türkiye'deki uçuş yoğunluğunun yüzde 80'inin Bursa'da olmasıyla gerekçelendirdi:

"Havaalanlarının sayısını arttırırsak, o zaman en azından bir etmenden kaynaklı kazaları azaltmış oluruz. Dolayısıyla her şeyi aynı yere doldurup, her şey burada yapılsın dediğimiz zaman, risk oranlarını artırmış oluyoruz."

Eğitim uçağı kazalarıyla öne çıkan bir diğer kent Konya. Son 10 yılda 5 kaza yaşandı. Bunların tamamı askeri eğitim sırasında yaşanan kazalardı.

Sonuncusu 14 Mart 2024'te kayıtlara geçti. 3. Ana Jet Üssü'nden ayrılan F-5 model eğitim uçağı kumanda arızası iddiasıyla piste çakıldı. Uçağın düştüğü bölgede pist onarım çalışması yapan bir askeri personel hayatını kaybetti, pilot kaza öncesi paraşütle atlayarak kurtuldu.