Dolarsızlaştırma ABD Derin Devletinin Sonu mu Olacak?

Donald Trump'ın Beyaz Saray'a geri dönmesi, ABD derin devletinin yeni başkan için hazırlamış olabileceği 'sürprizlerle' ilgili soruları gündeme getirdi. Trump'ın zaferinin derin devletin zayıflaması anlamına gelip gelmediği ve Washington'un dış stratejisinin değişip değişmeyeceği konusunda da spekülasyonlar devam ediyor.

1990'larda ortaya atılan 'ABD derin devleti' terimi, Donald Trump'ın ilk görev süresi boyunca bilhassa da Trump'ın 'derin devlete' atfettiği sahte ’Rusya ile gizli anlaşma” skandalı sırasında ilgi görmüştü.

'ABD derin devleti' nedir?
Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan yönetim yetkilisi olan Dr. Paul Craig Roberts derin devletin ABD hükümeti içinde 'yerleşik ve kurumsallaşmış' olduğunu ve başkanın çabalarını manipüle etmek ya da engellemek için çok sayıda yola sahip olduğunu dile getirmişti.

Wall Street analisti Charles Ortel FBI, Adalet Bakanlığı ve diğer federal kurumlardaki derin devlet mensuplarınn ABD siyasi hanedanlarının faaliyetlerini örtbas etmedeki rolünü vurgulamış ve ihbarcıların genellikle nasıl görmezden gelindiğini ya da susturulduğunu ve zarar verici kanıtların nasıl ortadan kaybolduğunu açıklamıştı.

Amerikan Barış Hareketi aktivisti Jan R. Weinberg, derin devletin güçlü savunma sanayisi mensupları tarafından yönlendirildiğini ve askeri-endüstriyel kompleksin başkandan daha fazla güce sahip olduğunu öne sürmüştü.

'ABD başkanları gelir gider ancak siyaset değişmez'
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in daha önce ABD liderliğiyle müzakere etmenin zorluklarına atıfta bulunarak belirttiği gibi derin devletin aynı zamanda ABD siyasetinin değişmeden kalmasını sağladığı ifade ediliyor.

Putin, Mayıs 2017'de Fransız gazetecilere verdiği demeçte şu cümleleri kaydetmişti:

Şimdiye kadar üç Amerikan başkanıyla konuştum. Gelip gidiyorlar ama siyaset aynı kalıyor. Neden biliyor musunuz? Çünkü güçlü bir bürokrasi var. Bir kişi seçildiğinde bazı fikirleri olabilir. Sonra ellerinde evrak çantaları olan insanlar onu ziyarete gelir: iyi giyimli, koyu renk takım elbiseli. Bu insanlar başkana ne yapması gerektiğini söylerler.

Rusya Devlet Başkanı Putin Şubat 2024'te ABD'li gazeteci Tucker Carlson'a verdiği röportajda da ABD ile ilişkilere atıfta bulunarak olası irtibatın kurulmasına ilişkin, "Biz konuşmaya hazırız ama kiminle? Garantiler nelerdir? Hiçbiri yok" cümlesinin altını çizmişti.

'Azınlığın çoğunluğun zararına kazanç sağladığı bir felsefe'

Derin devlet olarak bilinen gizemli varlığın, yapısını ya da belirli karar vericilerini tanımlanın oldukça zor olduğunu belirten uzmanlar, ABD derin devleti olgusunun incelemekten büyük ölçüde kaçınıldığını ancak yine de bazı akademisyenlerin bu husus tetkik etmeye başladığını vurguluyor.

Güney Afrika'daki Durban Teknoloji Üniversitesi BRICS Araştırma Enstitüsü'nde proje/araştırma asistanı olan Lillie Ferriol Prat, derin devleti 'esasen azınlığın çoğunluğun zararına kazanç sağladığı ve çeşitli şekillerde ifade edilen bir felsefe' olarak tanımlıyor.

Derin devletin kökenlerini, para basma yetkisine sahip olan ABD Merkez Bankası'nın (FED) kuruluşuna kadar götüren Prat, bu sistemin kurucuları olan Amerikalı ve Avrupalı finans hanedanlarının gelecekteki liberal küreselleşmenin temellerini attığını ifade ediyor.

Ferriol Prat Sputnik'e verdiği demeçte şu cümleleri kaydetti:

Modern zamanlarda, temel yapısal bileşenlerden biri Fed'in kurulması ve bunun sonucunda ortaya çıkan borç odaklı para mekaniği, dolar hakimiyetinin ve agresif küreselleşmenin önünü açtı. Seçilmiş birkaç kişi için ideal bir senaryo.

Muhtelif uzmanlar Bretton-Woods Sistemi'nin, doları dünyanın hakim rezerv para birimi haline getirdiğini bunun da ABD'nin borçlarını giderek daha fazla finanse etmesini, küresel finansal takas sistemini kontrol etmesini ve ABD eliti tarafından 'düşman' olarak görülen kişi ve uluslara yaptırım uygulamasını sağladığını ifade etmişti. Öte yandan doların hakimiyetinin ABD elitinin zenginleşmesini sağladığı göz önüne alındığında derin devletin rollerinden birinin uzun zamandır bu hegemonyayı korumak olduğu belirtilebilir.

Ekonomistler de dolar bölgesi genişledikçe, FED'in dolar basmaya devam ederek ek kâr yarattığını savunuyor.

'Açgözlülük kaçınılmaz olarak zaman içinde sistemik çöküşle sonuçlanacak'

Sputnik'e konuşan Ferriol Prat açgözlülüğün dengesizliğe yol açtığını belirterek, "Giderek artan açgözlülük kaçınılmaz olarak zaman içinde sistemik çöküşle sonuçlanacaktır. Bu çöküş eğilimi, ABD'nin mevcut borç tavanı krizinde açıkça görülmektedir” cümlesinin altını çizdi.

Buna ek olarak, ABD dolarının silah haline gelmesi ve Rusya Merkez Bankası'nın dondurulmuş varlıklarına el koyma girişimlerinin bazı küresel oyuncuları dolara ve ABD tarafından kontrol edilen Batı merkezli takas sistemine alternatifler aramaya sevk ettiğini vurgulayan Prat, BRICS bloğunun ulusal para birimlerinin ve dijital finansal varlıkların dünya çapında egemen uluslar arasında serbest ve adil ticareti sağladığı alternatif bir finansal ve takas ödeme sistemi fikrini savunduğu vurguladı.

Ferriol Prat, “Dolardan uzaklaşmak ve ulusal para kullanımını arttırmak BRICS ülkelerinin GSYH büyümesini şimdiden olumlu yönde etkiliyor” dediği açıklamasında konuşmasını şu cümleler ile sürdürdü:

BRICS tarafından kapsayıcı ve adil bir çok taraflı sisteme doğru yönlendirilen paradigma değişimi, yapısal olarak yukarıdan aşağıya bir yaklaşımı önlemek ve bunun yerine her ülkenin kendi halkı için en uygun olana karar verebileceği bir yapıyı teşvik etmek için alternatif finansal kurumlar ve uzlaşma araçları tarafından desteklenmelidir.

Kaynak:Sputnik